Wydawnictwo Pejzaż

Autorzy:

Wiesław Nowosad, Małgorzata Grupa, Krzysztof Jarzęcki,

Tomasz Kozłowski, Jakub Michalik, Dawid Grupa,

Filip Nalaskowski, Magdalena Majorek

Wstęp

Nie mamy w mieście i diecezji drugiego tak bogatego w historię miejsca jak bydgoska fara. Wchodzącego do tej świątyni zdumiewa bogactwo kolorów, które oczarowują i inspirują. Zachwyca pięknem ołtarz główny, a w nim obraz Matki Bożej, nazwanej przez bł. Stefana kard. Wyszyńskiego, Prymasa Polski „Matką Pięknej Miłości”, który

de facto jest votum wdzięczności za nasze zwycięstwo nad Krzyżakami, jakie wywalczono pośród trudu i cierpienia wieki temu, co ma symbolizować pąsowa róża z kolcami w dłoni Maryi. Koronowana papieskimi koronami Madonna z Różą dumnie patronuje miastu i naszej diecezji, cierpliwie słuchając modlitw dziesiątków pokoleń wiernych stających przed Jej wizerunkiem.

Bydgoska fara dokumentuje także trudną historię miasta i regionu. To choćby elementy wyposażenia kościoła, przyniesione tu z nieistniejących już świątyń bydgoskich: m.in. boczny ołtarz z rozebranego przed niemal dokładnie dwustu laty kościoła Karmelitów, z barokowym wizerunkiem Matki Bożej Szkaplerznej, także koronowanym, przy którym do dziś w pierwsze soboty miesiąca zbierają się członkowie bractwa szkaplerznego, a i przystają przygotowujący się do spowiedzi świętej; dwa ołtarze boczne –

św. Rocha i św. Antoniego Padewskiego – przejęte z kościoła pobernardyńskiego;

niezwykłe są także losy figury św. Jana Apostoła, która niegdyś zdobiła okienną wnękę kościoła pojezuickiego na Starym Rynku, a potem – po kilku dziesięcioleciach odnaleziona i odnowiona – powróciła do fary, będąc jedynym dowodem na istnienie tu w XVII wieku kaplicy pod wezwaniem tego świętego. Chciałoby się powiedzieć, że wszędzie tam, gdzie spojrzymy, „mówią wieki”. Mówią także i cegły widoczne na zewnętrznym murze fary, ułożone tak, by umożliwić przejście do kolejnych kaplic, z których dziś ostała się tylko jedna – Krzyża Świętego, dowodząc, że kryzysy wiary i możliwości jej wyznawania istniały i dawniej, ale zawsze zostały pokonane.

Niezwykłą historię kryje również ziemia, na której stoi bydgoska katedra. Trzeba tu przede wszystkim wspomnieć niedawno odnaleziony tzw. skarb bydgoski, ukryty najprawdopodobniej na czas wojny przed Szwedami, którzy w połowie XVII wieku zalali Rzeczpospolitą. Pamiętajmy też, że pod posadzką fary czeka na zmartwychwstanie kilkaset pochowanych tam przez wieki osób, duchownych i świeckich, dostojnych w swej epoce, w której im współcześni uznali ich za godnych zaszczytu pochówku w tej świątyni.

Publikacja, która trafia właśnie do rąk Czytelników, to owoc niezwykłej pracy naukowej wielu osób. Dzięki niej możemy zidentyfikować wiele z pochowanych w farze osób, a także poznać zwyczaje, obrzędy, rytuały, a nawet elementy wiary tych, którzy tu spoczywają. Nie jest to nużąca lektura analityczna, choć w pełni merytoryczna,

zasługująca na uznanie i pobudzająca naszą wyobraźnię. Autorzy, niczym śledczy, z odnalezionych elementów materialnych wnioskują o życiu i wierze zarówno pochowanych w kościele, jak i im współczesnych, którzy poprowadzili obrzędy pogrzebowe. Badania archeologiczne uzupełnione wnikliwymi studiami zachowanych archiwaliów przyniosły wiele niezwykle interesujących i ważnych informacji o historii i użytkowaniu bydgoskiej fary. Czytelnik dzięki tej pozycji zyskuje wiedzę o niedostrzegalnym na co dzień jej wymiarze.

Dziękuję Autorom niniejszej publikacji za włożony trud. Doceniam ich fachowość i kunszt. Zapraszam do lektury każdego, kto pragnie zgłębić dzieje bydgoskiej fary, ale i szerzej – naszego miasta i regionu; zapoznać się z wiarą dawnych pokoleń żyjących na naszych ziemiach i ich materialnie wyrażoną nadzieją na życie wieczne otrzymane od Chrystusa Zmartwychwstałego przez wstawiennictwo u Boga Jego Najświętszej Matki.

+ Krzysztof Włodarczyk

Biskup Bydgoski

Recenzenci: dr hab. Marcin Majewski, dr Karolina Blusiewicz

Redakcja: Magdalena Szczepańska

Wydawcy: Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2024

Diecezja Bydgoska, Bydgoszcz 2024

DTP i projekt: Wydawnictwo Pejzaż

128 stron, oprawa twarda uszlachetniona, format A4.